- Κοσμάς ο Μελωδός
- (Δαμασκός; περ. 685 – Μαϊουμά, Παλαιστίνη περ. 750). Επίσκοπος Μαϊουμά και εκκλησιαστικός υμνογράφος. Είναι γνωστός επίσης με τα επίθετα Ιεροσολυμίτης και Αγιοπολίτης. Έμεινε ορφανός σε μικρή ηλικία και τον υιοθέτησε ο πατέρας του Ιωάννη του Δαμασκηνού, με τον οποίο έλαβε κοινή παιδεία. Στις αρχές του 8ου αι. έγινε μοναχός στη μονή Αγίου Σάββα των Ιεροσολύμων και επίσκοπος Μαϊουμά, πιθανότατα το 743. Το έργο του περιλαμβάνει πολλούς κανόνες και ιαμβικούς, καθώς και πολλά τροπάρια. Υπήρξε από τους εισηγητές του είδους του κανόνα και συνέθεσε πολλούς από αυτούς, ιδίως για τις ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας. Ένα τροπάριό του στην Υπαπαντή, μεταφρασμένο στα λατινικά, χρησιμοποιείται ακόμα στην καθολική λειτουργία. Έγραψε επίσης σχόλια σε δύσκολα χωρία ποιημάτων του Γρηγορίου του Ναζιανζηνού. Η μνήμη του τιμάται από την Ανατ. Ορθόδοξη Εκκλησία στις 14 Οκτωβρίου.
H μορφή του Κοσμά του Μελωδού, σε τοιχογραφία του καθολικού της Μονής Βαρλαάμ των Μετεώρων, έργο του Φράγκου Κατελάνου (1548).
Dictionary of Greek. 2013.